اين نوشيدني گرم بدليل اينكه آرامش‌بخش است و خستگي را از تن بيرون مي‌كند، طرفداران زيادي دارد. لذت نوشيدن چاي وقتي بيشتر مي‌شود كه بدانيد اين نوشيدني سالم و پرطرفدار خواص درماني هم دارد.
در پايان يك روز كاري، نوشيدن يك فنجان چاي خيلي مي‌چسبد. اين نوشيدني گرم بدليل اينكه آرامش‌بخش است و خستگي را از تن بيرون مي‌كند، طرفداران زيادي دارد. لذت نوشيدن چاي وقتي بيشتر مي‌شود كه بدانيد اين نوشيدني سالم و پرطرفدار خواص درماني هم دارد، از بسياري بيماري‌ها پيشگيري مي‌كند و براي سلامت مفيد است، چاي اگر در حد طبيعي مصرف شود براي سلامتي مفيد است اما گاهي تصورات نادرستي درباره اين نوشيدني مطرح مي‌شود كه نتايج بررسي‌ها و تحقيقات آنها را تاييد نمي‌كند. به طور مثال اينكه چاي به دندان‌ها آسيب مي‌رساند، براي قلب ضرر دارد يا اينكه چاي مفيد نيست و بهتر است مصرف آن را ترك كرد و...
1) تاثير چاي بر دندان
چاي براي سلامت دهان و دندان مفيد است. بررسي‌هاي اخير پژوهشگران دانشگاه شيكاگو نشان داده است پلي فنل موجود در چاي سياه با غير فعال كردن آنزيم‌هاي باكتري‌هاي دهاني, موجب عدم فعاليت آنها شده و در نتيجه پلاك‌هاي دنداني غير فعال شده و از پوسيدگي دندان‌ها پيشگيري مي‌شود. البته در اين بررسي چاي سياه به صورت يك دهان شويه استفاده شده است اما نوشيدن چاي هم به از بين بردن پلاك‌ها كمك مي‌كند.
چاي به علت داشتن مقدار قابل ملاحظه‌اي تانن و فلوئورايد، از فساد، پوسيدگي و ايجاد حفره در دندان‌ها جلوگيري مي‌كند. بررسي‌هاي دانشمندان ژاپني نشان داده كودكاني كه چاي مي‌نوشند خيلي كم به پوسيدگي و كرم خوردگي دندان دچار مي‌شوند. ژاپني‌ها به تازگي يك نوع خميردندان ساخته و به بازار عرضه كرده‌اند كه پايه ساخت آن تانن است.
شايد علت اين تصور غلط مواد قندي و شيرين كننده‌هايي است كه همراه چاي مصرف مي‌شود و موجب پوسيدگي دندان‌ها مي‌شود. بهتر است چاي را بدون قند بنوشيد، يا قند يا شكر را به صورت حل شده در چاي مصرف كنيد و براي جلوگيري از پوسيدگي و رنگ گرفتن دندان‌ها بعد از صرف چاي دهان و دندان‌هايتان را با آب بشوييد.
2) تاثير چاي بر قلب
نوشيدن چاي به بيماران قلبي توصيه مي‌شود. چاي از ايجاد لخته‌هاي خطرناك خون كه به حملات قلبي و سكته منجر مي‌شود پيشگيري مي‌كند. مطالعات نشان مي‌دهد كه سطح چربي خون و فشار خون بعضي مصرف‌كنندگان چاي پايين‌تر از ديگران است. دانشمندان روسي پس از اجراي طرح‌هاي تحقيقاتي گسترده روي بيماران دريافته‌اند كه چاي، آثار نيرومندي براي به تاخير انداختن پيشرفت تصلب شرايين و تقويت عروق مويين و رقيق كردن خون و كاهش فشارخون دارد.
تحقيقات ديگر نيز آثار مفيد چاي را در حمايت عروق قلبي تاييد مي‌كند. در اواخر سال‌هاي 1960 دانشمندان آزمايشگاه لارونس ليومور در دانشگاه كاليفرنيا ميزان تصلب شرايين در شريان‌هاي قلب حدود 300 نفر از قفقازي‌ها كه عادت به خوردن قهوه داشتند و 100 نفر چيني كه چاي مي‌نوشيدند را اندازه گيري كردند. نتايج اين مطالعه 14 ساله نشان داد، گروهي كه چاي مي‌نوشيدند يك سوم كمتر از گروهي كه قهوه مصرف مي‌كردند دچار آسيب‌هاي قلبي و عروقي شده‌اند.
همچنين چاي، مخصوصا چاي نه چندان پر رنگ، از تشكيل آتروما (تشكيل پلاك‌هاي انسداد عروقي) در آئورت جلوگيري مي‌كند. نتيجه يك آزمايش كه در آن تعدادي خرگوش به عنوان نوشابه چاي خورده‌اند، نشان داد كه اين خرگوش‌هايي كه آب ساده خورده،اند كمتر دچار ناراحتي و آسيب آئورت شده،اند. تحقيقات ژاپني‌ها در سال‌هاي 1980 نشان مي‌دهد كه چاي، كلسترول و تري گليسريد خون را كاهش مي‌دهد.
3) تاثير چاي بر جذب آهن
مصرف چاي بعد از غذا، به هضم غذا به ويژه غذاهاي چرب كمك مي‌كند. تانن موجود در چاي از جذب آهن پيشگيري مي‌كند، به همين دليل نوشيدن روزانه يك فنجان چاي به بيماران مبتلا به هموكروماتوز توصيه مي‌شود نوشيدن چاي 2 ساعت بعد از غذا باشد.
4) تاثير چاي بر اعصاب
بعضي‌ها چاي مي‌نوشند چون معتقدند چاي خاصيت آرام‌بخش دارد اما بعضي‌ها هم مي‌گويند چاي شادي‌آور و نشاط‌آور است. واقعيت اين است كه هر دوي اين صحبت‌ها درست است. چاي تا پيش از دو دقيقه از دم كشيدن اثر محرك دارد اما پس از مدتي به تدريج از خاصيت محرك بودن آن كمتر شده و خاصيت آرام‌بخشي آن بيشتر مي‌شود. پس از گذشت 5 دقيقه از دم كشيدن چاي، بيشتر كافئين چاي خارج مي‌شود.
5) چاي ضد سرطان است
چاي 30 نوع آنتي اكسيدان دارد و بررسي‌ها نشان داده است كه مصرف چاي احتمال ابتلا به سرطان كليه را كاهش مي‌دهد و افراديكه در روز يك فنجان چاي مي‌نوشند در مقايسه با افرادي كه چاي نمي‌نوشند 15 درصد كمتر دچار سرطان كليه مي‌شوند.
فلاونيدها گروهي از پلي‌فنل‌ها هستند كه به طور طبيعي در چاي وجود دارند. به نظر مي‌رسد سطوح بالاي اين پلي‌فنل‌ها در بدن مي‌تواند علاوه بر ويروس‌ها با سرطان‌هاي لوزالمعده، كولون، مثانه، پروستات، و سينه نيز مقابله كند. در ژاپن خوردن حداقل 10 فنجان چاي در روز با كاهش خطر سرطان معده همراه بوده است. همچنين مطالعات متعددي در ارتباط با تاثير مثبت چاي در پيشگيري از سرطان ريه و رحم انجام شده است.
محققان ژاپني معتقدند در ميان مواد طبيعي ضد سرطان چاي رتبه اول را دارد. عده اي از دانشمندان درجه اول موسسه ملي ژنتيك ژاپن طي گزارشي اعلام كردند كه در چاي سبز ژاپن نوعي تانن وجود دارد كه خاصيت ضد موتاسيون سلولي دارد و در نتيجه از عوامل ضد سرطان است. ميان صدها نوع گياهي كه محققان ژاپني در يك برنامه وسيع مطالعاتي به منظور يافتن بهترين و موثرترين گياه ضد موتاسيون سلولي مورد بررسي قرار دادند، چاي سبز در آزمايشگاه موثرترين ماده بوده است. بررسي‌ها نشان داده است افرادي كه اغلب چاي سبز مي‌نوشند احتمال ابتلا به سرطان معده در آنها كمتر از ديگران است.
6) تاثير چاي بر سوخت و ساز بدن
چاي يك نوشيدني كم كالري است و يك فنجان چاي حدود چهار كالري دارد. به علاوه چاي متابوليسم را بيشتر مي‌كند و با بالا رفتن سوخت و ساز بدن موجب مي‌شود كالري بيشتري مصرف شود و چربي‌ها راحت‌تر و زودتر سوزانده مي‌شوند. مصرف چاي موجب مي‌شود آب بيشتري بنوشيم و آب از موادي است كه براي شكسته شدن سلول‌هاي چربي لازم است. چاي به علت خاصيت ادرارآوري كه دارد، به دفع سموم بدن كمك مي‌كند. البته افرادي كه اضافه وزن دارند بهتر است چاي را بدون قند و مواد شيرين كننده و چاشني‌هاي پركالري مصرف كنند.
7) تاثير چاي بر پوست
200 ميلي ليتر چاي، 44 ميلي گرم كافئين دارد كه دريافت اين مقدار كافئين مي‌تواند در رفع خستگي بدن و به ويژه پوست به عنوان عضوي بسيار فعال كمك كند. خواص ضد سرطاني چاي نيز از جمله مواردي است كه مي‌تواند در حفظ سلامت پوست موثر باشد، به طوري كه تركيبات پلي فنلي موجود در چاي مانع فعاليت تركيبات سرطان زا به ويژه تركيبات نيتروزي مي‌شود كه در فراورده‌هاي گوشتي وجود دارد و اين خواص آنتي اكسيداني، پيري زودرس پوست را به تاخير مي‌اندازد.
مطالعات نشان داده‌اند كه بالا بودن چربي خون از عواملي است كه فرايند پيري را در بدن تسريع مي‌كند و نوشيدن چاي به خصوص چاي سبز به دليل فلاونوئيدهائي كه دارد سطح چربي خون به خصوص كلسترول بد را كاهش مي‌دهد.
به علاوه چاي، به دليل كافئين بالائي كه دارد، يك محرك بوده و جريان خون را در سطح پوست افزايش مي‌دهد و موجب دفع مواد زايد مي‌شود كه اين كار، هم خستگي پوست را كاهش مي‌دهد و هم موجب تغذيه بهتر آن مي‌شود و موجب مي‌شود سلول‌ها شادابي خود را حفظ كنند.
8) تاثير چاي بر كليه
سلول‌هاي كليه بيشترين تماس را با راديكال‌هاي آزاد دارند و چاي به دليل داشتن آنتي اكسيدان از سلامت كليه محافظت مي‌كند. پلي فنول‌هاي موجود در چاي سبز عملكرد كليه را در بيماران مبتلا به نارسايي مزمن كليه بهبود مي‌بخشند. پلي فنل‌ها، آنتي اكسيدان‌هايي هستند كه سلول‌هاي انسان را از آسيب محافظت مي‌كنند. چاي داراي مقادير كم سديم و مقدار زيادي پتاسيم است و از آنجا كه بيماران مبتلا به بيماري كليوي در مرحله پاياني بايد مصرف پتاسيم خود را محدود كنند، به اين مسئله توجه داشته باشند.
9) تاثير چاي بر حافظه
نوشيدن مرتب چاي، حافظه را تقويت كرده و راه جديدي براي پيشگيري و درمان آلزايمر است. آلزايمر، بيماري تحليل برنده اعصاب است كه در آن ماده اي شيميايي به نام استيل كولين در مغز كم مي‌شود. چاي با مهار آنزيم كولين استراز، روند آلزايمر را به تاخير مي‌اندازد.
10) و اما چاي داغ
چاي را خيلي داغ نخوريد. دلايلي در دست است كه خوردن مايعات خيلي داغ ممكن است به مخاط گلو و ناي آسيب برساند و به بروز سرطان منجر شود. بررسي‌ها نشان داده است افرادي كه چاي را خيلي داغ مي‌نوشند بيش از ديگران مستعد ابتلاي سرطان ناي هستند. تا چند سال پيش دانشمندان تصور مي‌كردند شايد چاي موجب سرطان ناي مي‌شود ولي بررسي‌ها نشان داده است كه اين ضرر چاي مربوط به داغ بودن آن است. بنابراين براي حفظ سلامت و استفاده بيشتر از فوايد چاي بهتر است چاي خيلي داغ نخوريد.
11) تاثير چاي بر قند خون
دانشمندان ژاپني ماده اي از چاي سبز و سياه جدا كرده‌اند كه قند خون را كاهش مي‌دهد. دانشمندان ژاپني در عين حال كه خواص بسيار خوبي را براي چاي عنوان كرده‌اند معتقدند كه هيچ يك از اين خواص ناشي از يك ماده خاص در چاي نيست، بلكه تاثير مجموعه‌اي از انواع شفابخش موجود در چاي است كه به طور توام و با هم در يك مجموعه اين آثار را دارند.
12) چاي خاصيت ضد ميكروبي دارد؟
چاي به دليل داشتن انواع تانن كه به آن طعم مخصوصي مي‌دهد، بدون ترديد يك ضد باكتري و ضد ويروس است. دانشمندان آمريكايي كشف كرده اند كه تانن نوعي ويروس آنفولانزا را مختل مي‌كند. همچنين تانن چاي، ويروس تب خال را مهار مي‌كند. تحقيقاتي كه در كانادا انجام شد، نشان داد چاي در لوله‌هاي آزمايش تعداد زيادي از انواع ويروس‌هاي بيماري‌زا را غير فعال مي‌كند.
13) خواص درماني چاي
بله، چاي نوشيدني مفيدي براي تصفيه خون از طريق ازدياد ترشحات كليوي است، به هضم غذا كمك مي‌كند، سبب نشاط، بيداري و مانع خواب آلودگي مي‌شود. چاي خواص درماني زيادي دارد كه برخي از آنها را نام مي‌بريم:
- پيشگيري، تسكين علايم و تسريع بهبود سرماخوردگي و آنفولانزا
- ضد عفوني كننده و پيشگيري از بوي بد دهان
- پيشگيري و كاهش اثرهاي ديابت نوع دوم
- كاهش علايم مواد حساسيت زا
- كاهش علايم عارضه پاركينسون
- بهبود عملكرد سيستم ايمني بدن و كند كردن گسترش عفونت ويروس اچ.آي.وي در بدن
- حفظ تعادل آب و الكتروليت‌هاي بدن
- رفع خستگي و استرس
- پيشگيري و التيام درد بيماري آرتروز
- پيشگيري از پوكي استخوان
- كند كننده روند پيري
- جلوگيري از لخته شدن خون و رسوب چربي در رگ‌هاي خوني
- افزايش متابوليسم و كمك به كاهش وزن
- افزايش كارايي سيستم ايمني بدن
- آثار ضد التهابي
- تصفيه خون و كنترل فشار خون و كلسترول
- بهبود عملكرد مغز و افزايش هوشياري
14) محتويات چاي
برگ چاي، داراي كلسيم، منيزيم، سديم، پتاسيم، پيگمان‌هاي فلاونيك، بازهاي پوريك، تئوفيلين، ويتامين، كلروفيل، تانن و كافئين است.
• كافئين.
• تئوفيلين: اين ماده ساختاري همچون كافئين دارد كه هم در چاي سبز و هم سياه موجود مي‌باشد. آثاري مانند شل كردن عضلات نايژه‌هاي ريه، افزايش جريان خون كليه‌ها، افزايش انقباض پذيري و كارايي عضلات قلب، افزايش ضربان قلب، كاهش فشار خون و آثار ضد التهابي دارد.
• تانين: يك پلي فنول تلخ مزه است. كه اثر آن در بدن آرام بخشي سيستم عصبي مركزي است.
• تيانين: در چاي چند آمينواسيد وجود دارد اما بيشترين ميزان اسيد آمينه چاي را تيانين تشكيل مي‌دهد. عمده طعم چاي به خاطر وجود همين ماده است.
• كاتچين: اين ماده بسيار مفيد بوده و براي سلامتي بسيار سودمند است. كاتچين در چاي سبز و سياه وجود دارد اما ميزان آن در چاي سبز بيشتر است. اين ماده ضد سرطان است، موجب كاهش كلسترول خون شده و يك آنتي‌بيوتيك و آنتي‌ويروس قوي است و همچنين از افزايش فشارخون و افزايش قند خون جلوگيري مي‌كند.
• ويتامين‌هاي E و Cو ويتامين‌هاي گروه B: ويتامين E يك آنتي‌اكسيدان قوي است كه براي بدن بسيار مفيد است. ويتامين C كاهش‌دهنده استرس بوده و علايم سرماخوردگي را كاهش مي‌دهد. ويتامين‌هاي گروه B هم به متابوليسم كربوهيدرات‌ها كمك مي‌كند.
• فلورايد و فلووانوئيد: فلورايد در استحكام دندان و فلووانوئيد از ايجاد بوي بد دهان پيشگيري مي‌كند.
• همچنين چاي حاوي فيبر، كربوهيدرات، ليپيد و كاراتنوئيد است.
15) چطور چاي دم كنيم؟
روش دم كردن چاي در عطر، طعم و رنگ چاي موثر است. طريقه دم كردن چاي به روش چيني به اين صورت است كه آب را در سماور مي‌جوشانند به ازاي هر فنجان چاي، يك قاشق چاي خوري چاي خشك را در قوري ريخته و كمي‌آب جوش روي آن مي‌ريزند. مدت دو دقيقه در كناري گذاشته و پس از دو دقيقه آب آن را خالي مي‌كنند. سپس قوري را از آب جوش پر كرده سه تا پنج دقيقه روي سماور مي‌گذارند تا دم بكشد، با اين كار چاي مقدار زيادي از عناصر مضر خود را از دست مي‌دهد.
چگونگي دم كردن چاي سياه: آب را به درجه جوش رسانده (100 درجه سانتي گراد) سپس روي چاي مي‌ريزيم. زمان دم كشيدن نبايد كمتر از 30 ثانيه و طولاني تر از پنج دقيقه شود. زيرا پس از آن تانين چاي به تدريج آزاد شده و اثر محرك كافئين را خنثي و طعم چاي را نيز تلخ مي‌كند.
چگونگي دم كردن چاي سبز: دماي آب در اين حالت بايد 80 تا 85 درجه سانتي گراد باشد. به طور معمول هر چه كيفيت چاي سبز بالاتر باشد، دماي آب هم كمتر است. بهتر است قوري چاي پيش از دم كردن با قرار دادن قوري درون يك كاسه حاوي آب داغ، گرم شود.
منبع: عصر ايران
15 نكته‌اي كه بايد درباره چاي بدانيد